Bu dönem edebiyatı dil, anlatım, duyuş ve zevk itibariyle ulusal bir edebiyat görünümündedir. Köktürk ve Uygur dönemleri olmak üzere ikiye ayrılır. İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı dönemi 8.yüzyılda başlar. Elde yazılı belgeleri bulunan ilk Türk devleti Köktürkler’dir. Orhon Yazıtları 8.yüzyılın ilk yarısında Köktürkler’in devlet kurduğu Orta Asya’nın doğusunda dikilmişlerdir.
İslamiyet öncesi dönemde daha çok sözlü edebiyat ürünleri verilmiştir. Bunlar destanlar; sagular, koşullar ve savlardır. İlk şiir örnekleri olan dini şiirlerle birlikte manzum olarak söylenen atasözlerine sav denir. Koşullar ise, toy ya da şölen denilen ziyafetlerde, sürgün avlarında söylenen şiirlerdir. Sagular, ölenin arkasından, onun yiğitliğiyle faziletlerini anlatmak amacıyla söylenirdi.
Farsça ve Arapça kaynaklardan Firdevsi’nin Şehname’sinde, Cüveyni’nin Tarihi Cihangüşasında, Reşidüddin’in Camiüt Tevarih’inde eski Türk destanlarıyla ilgili bilgilere rastlanmaktadır.
En Türk destanları arasında Alp Er Tunga Destanı’ndan sonra varlığı bilinen en eski Türk destanı Oğuz Kağan Destanı’dır
İslamiyet öncesi dönemin sözlü edebiyat ürünleri olan bu destanlar ağızdan ağızda kuşaktan kuşağa geçmişlerdir. Eski Türkler’in bu döneme ait tarihi ve edebi değeri olan yazılı belgeleri de vardır. Bu yazılı yazılı belgeler, anıtlar, mezar taşları, duvar, deri, bez vb.üzerine yazılmak suretiyle meydana getirilmiştir.
Diğer iki yazıt ise 732’de Kültigin, 735’de Bilge Kağan adlarına dikilmiş Kültigin ve Bilge Kağan yazıtlarıdır.
Söz konusu yazıtlar, aynı zamanda söylev üslubuyla, etkili bir dil kullanılarak yazılmışlardır. Uygur edebiyatı İslamiyet öncesi Türk Edebiyatının son dönemidir. Uygur Türkleri’nin belirli bir uygarlık düzeyine ulaşmış olduklarını, kapı üzerine kitap basma tekniğini bildiklerini öğreniyoruz.
0 Yorumlar