Oğuz Kağan Destanının Düşündürdükleri (2) Barkan Ülkesi Afrika olabilir mi?

 Oğuz Kağan Destanının Düşündürdükleri (2) Barkan Ülkesi Afrika olabilir mi?

Oğuz Kağan ve destanı üzerine çok düşünülmesi gereken bir mevzu. Bilhassa destanda bulunan her kelime dikkatle ele alınmalı, destanın ve Oğuz Kağanın aslında ne ve kim olduğunu ortaya koyacağı unutulmamalıdır.

Geçenlerde destanı okuyup anlamadığım ve garip yerleri araştırırken birden gayet calip-i dikkat bir şeyle karşılaştım.

Şöyle ki Oğuz Kağan’ın Destanda anlatılan son seferinde Hint Tangut ve Suriye(Şağam diye geçer) seferlerinden sonra Oğuz Kağan, Masar denen bir hükümdar tarafında yönetilen Barkan adlı bir ülkeye sefer tertip eder. Araştırmacılar hükümdarının isminden dolayı bu ülkenin Mısır olabileceğini burada ülke ile ülke sahibinin (il ve illig) birbirine karıştırıldığını ileri sürmüşler. Bazıları da buna karşı çıkarak Türklerin destanın oluşturulduğu ve yazıldığı tarihlerde Türklerin henüz Mısır’a hiç sefer tertip etmemiş bulunduklarını bu sebepten bunun mümkün olmayacağını iddia ederek buna karşı çıkmışlar. Bu noktada Destanın bu seferden bahseden kısmını ve daha iyi anlaşılması için bugünkü Türkçe karşılığını buraya derç etmeyi uygun bulduk.

“Kene taşkarun kalmasun bellüğ bolsun kim kündünki bulungda Barkan degen bir yir bar turur. Uluğ barguluğ bir yurt turur. Köp ısığ bir yir turur. Munda köp kikleri köp kuşları bar turur. Altunı köp kümüşi köp irdinileri köp turur. İl künlerining önglüki çırağı kapkara turur. Oşul yirning kağanı Masar degen bir Kağan irdi. Oğuz Kağan anung üstüge atladı.Andağ yaman uruşgu boldı: Oğuz Kağan başadı, Masar Kağan kaçtı. Oğuz Kağan anı basdı, yurdın aldı,kitdi.Anung dostları köp sivinçler tapdı. Anung düşmanları kaygular tapdı. Oğuz Kağan başadı, sanağuluğsuz nemeler, yılkılar aldı. Yurdığa öyige düşdi kitdi.

Yine dışarda kalmasın (söylemeyi unutmayalım) malum olsun ki Güney tarafta Barkan denilen bir yer vardır.

Çok zengin bir yurttur ve çok sıcak bir yerdir. Orada çok yaban hayvanı ve çok kuş vardır. Altını, gümüşü ve mücevherleri çoktur. Halkının yüzü kapkaradır. Bu yerin hükümdarı Masar denilen bir hükümdardır.  Oğuz Kağan onun üstüne sefer etti. Çok yaman bir vuruşma meydana geldi. Oğuz Kağan yendi hükümdar Masar kaçtı. Oğuz Kağan ona üstün geldi yurdunu aldı gitti. Oğuz’un dostları sevindi düşmanları yerindi. Oğuz muvaffak oldu. Sayısız eşya ve hayvan (ganimet) aldı. Yurduna evine doğru yola düştü, gitti.

Burada dikkatimi çeken kelime ülkenin ismidir. Kaşgarlı Mahmut Barkan kelimesi hakkında şu bilgiyi veriyor. Çin aslında üç kısımdır; 1. Doğudaki yukarı Çin: Tafgaç, 2. Orta Çin: Hitay, 3. Aşağı Çin: Barhan 

Bu kelime başka yerde geçmiyor ama bizce bunu manası da namalum.

Ama etimolojik olarak düşünüldüğünde acaba Barkan kelimesi Afrika olabilir mi? 

Çünkü barkanı oluşturan sessiz harfler (B-R-K-N) ve Afrika kelimesininkiler (F-R-K) arasındaki mahreç yakınlığı hemen dikkatimi çekti. Çünkü adeta Afrika kelimesinin türkçeleşmiş hali gibi duruyor. Eski Türkçede F harfi bulunmaz. Bugün bile içinde F bulunan kelimeler ya ses taklidi (mesela; fırlamak, fısıltı...) veya yabancı kökenli ( mesela; form, tayfa...) kelimelerdir. Diğer bir husus da önceki seferlerinde Suriye taraflarına gelen Oğuz Kağanın bu sefere devam ermek yerine tekrar Aşağı Çin olduğu iddia edilen bir yere yönelme ihtimalinin daha düşük olmasıdır. Ayrıca bu yerin sıcak halkının kara yüze sahip olması bol miktarda hayvan bulunması ve zengin bir memleket olduğunun belirtilmesi de buranın Mısır yani Afrika olma ihtimalini destekliyor. Çünkü Nil sayesinde Mısır tarihte her zaman zengin bir ülke olmuş ve bu yüzden sürekli istilalara maruz kalmıştır.

Burada biraz önce de söylediğim itiraz akla gelebilir. Eski Türkler hiçbir zaman Mısır’a sefer düzenlememişlerken Barkan nasıl Mısır olabilir? Bence Horasan ve civarında İrani  (tat) kavimlerle beraber yaşayan Türkler Makedonya’dan çıkıp Yunanistan’ı Anadolu’yu Suriye’yi Mısır’ı ve nihayet İran’ı alan Hindistan’a kadar sınırlarını genişleten İskender’i sürekli Çin’e İran’a Karadeniz civarına saldıran kendi hükümdarlarıyla birleştirmiş ve Oğuz Kağan destanı bu şekilde ortaya çıkmıştır.

 15.11.2020

Maradi