Eserleriyle tanınan ünlü denizci ve büyük
bilginlerimizdendir.
Hayatı:
Sinoplu denizci bir ailenin oğludur. Gençliğindeyken iyi bir
öğrenim gördü. Denizcilikle ilgili bilgileri daha küçük yaştayken öğrendi.
Matematik, fizik ve astronomiye meraklıydı. Arapça ve Farsça dillerini tahsil
etti.
Dedesi ve babasının denizci oluşu eğilimini o tarafa
yöneltti. 1522’de Rodos seferine katıldı. Barbaros Hayreddin’in emrinde bir çok
deniz seferlerine çıktı. Batı Akdeniz bölgesini çok iyi öğrendi. İsmi Preveze
deniz savaşıdan sonra duyulmaya başlandı.
Kaptan- derya Sinan ve Turgut Paşaların komutanlığıyla gerçekleştirilen Trablusgarp fethinde bulundu. Tershane kethüdası olarak görev yaptığında bir deniz harekatında bağımsız bir komutan olarak vazıfe yapmadı. Basra’daki donanmayı Süveyş’e getirmek için Hind kaptanı tayin edildi. (1553)
Aynı yolda Portekizlilerle karşılaştı. Onlarla savaşma
zorunda kaldı. Bu arada büyük bi fırtına yakalandı. Gemileri kurtarmak için
Hindistan’a geçti. Elinde kalan harap gemilerle Süveyş’i geçme imkanı olmadığı
için gemşleri sattı, parasını İstanbul’a gönderdi. Kendisi de Hindistan,
Afganistan, Türkistan, Azerbeycan ve İran kara yoluyla 3 yıl 7 ay süren bir
yolculuktan sonra İstanbul’a vardı. Seyahati esnasında bir çok hükümdarları
gördü, başından geçen olayları Mir’atül Memalik adıyla kaleme aldı.
Başından geçen olaylar kendisini aştığı için donanmasının
mahvoluşundan sorumlu tutulmadı. Aksine önce müteferrika ( padişah, sadrazam ve
vezirlerin emirlerini götüren kimse)
daha sonra da Dıyarbakır tımar deftardarı yapıldı. Bir müddet Şehzade Selim’in
hizmetinde çalıştı. Galata hassa gemi reislerinden oldu. 1562 yılında
İstanbul’da vefat etti.
Eserleri:
Mir’atül Memalik(ülkeler aynası) : Seyahatname niteliğinde
ilmi bir eserdir. Geçtiği memleketleri, görüşüp konuştuğu kişileri ve başından
geçen hadiselri içine almaktadır. Eserde çoğrafya açısından herhangi bir bilgi
verilmemektedir. Sadece ülkelerin iç durumları anlatılmaktadır. Kitabı seyahat
dönüşü Kanuni Sultan Süleyman’a takdim eden Seydi Ali Reis mükafat olarak 80
akçe maaşla müteferrikalığa, daha sonra da Diyarbakır tımar defterdarlığına
tayin edilmiştir. Mir’atül Memalik’i Von Diez Almancaya, bu tercümeyi de Morris Fransızcaya, nihayet A.Vambery İngilizceye
çevirmiştir.
2.Muhit: Seydi Ali Reis’in 1554’te kaleme aldığı, daha
doğrusu eski eserlerden toplama suretiyle. Bazı özel gözlem ve tecrübelerini de
katarak meydana getirdiği bir eserdir.
Eserin uzun adı Kitab’ül Muhit Fi İlmi’l Eflak ve’l Ebhur: Deniz ve
karaların bilgisini ihata eden kitaptır.
0 Yorumlar